İSİMLERİN ÇOĞUL  ŞEKİLLERİ

 

Arnavutça’da en çok zorlanılan ve karıştırılan konular isimlerin eril /dişil şekilleri ve isimlerin çoğul şekillerinin kullanımıdır. Çoğul kelimeler ile cümleler yapmaya başlamadan önce isimlerin nasıl çoğul yapıldığını çalışalım:

 

1. ERİL  İSİMLERİN ÇOĞUL YAPILIŞI:

Eril isimler belirsiz hallerinde sonu sessiz harf ile bittiğinde genellikle sonlarına “–ë” veya  “–e” çoğul ekini alırlar. Fakat sessiz harf ile bitip “-a” çoğul eki alanlar (top-topa,cep-cepa) olduğu gibi sesli harfle bitip sonuna “-a” çoğul ekini (dajë-daja) alanlarda vardır.

 

*Tekille çoğulu aynı olan isimler:

mësues- mësues- mësuesit           Öğretmen-Öğretmenler       

sy-sy-sytë                                          Göz – gözler

qen-qen-qentë                                köpek-köpekler

 

 

*Sonu “-i” ile biten belirsiz isimler  sonlarına “-nj” eki alırlar.

ulli-ullinj-ullinjtë                                        zeytin    - zeytinler                            

mi – minj – minjtë                                       fare    - fareler

mulli – mullinj - mullinjtë                        değirmen - değirmenler

bari – barinj – barinjtë                              çoban  - çobanlar

shalqi  - shalqinj  - shalqinjtë                  karpuz- karpuzlar

 

 

*Düzensiz çoğullaştırmalar

 

           

shekull –shekuj – shekujt                        yüzyıl 

breg-brigje-brigjet                                      sahil

qiel-qiej-qiejt                                              gökyüzü                     

lepur-lepuj-lepujt                                      tavşan                        

kunat-kunetër-kunetërit                         kayınbirader

cjap-cjep-cjeptë                                         keçi    

krua-kroje-krojet                                       çizik

vëlla-vëllezër-vëllezërit                            kardeş           

vit –vite-vitet                                               yıl                   

yll- yje-yjet                                                   yıldız

djal- djem –djemtë                                     erkek

 

 

 

2. DİŞİL İSİMLERİN ÇOĞUL  YAPILIŞI

 

a-  Belirsiz Dişil isimler  çoğul olmak için genellikle sonlarına “–a “  ekini alırlar.

Tekil	Çoğul	ek
bije	bija	-a	kız
bursë	bursa		burs
pulë	pula		tavuk
dardhë	dardha		armut
dhomë	dhoma		oda
dhurate	dhurata		hediye
shkolle	shkolla		okul
copë	copa		parça
nënë	nëna		anne
motër	motra		kız kardeş
hallë	halla		hala
thikë	thika		bıçak
hënë	hëna		ay
gotë	gota		bardak
mollë	molla		elma

 

 

*Bazı belirsiz isimler sonlarına “-ra” çoğul ekini alırlar.

borë-borëra-borërat           kar

bojë-bojëra-bojërat-          boya             

kripë-kripëra-kripërat     tuz

 

 

b- Dişil isimler sonlarına “-t” eki alarak  çoğul yapılır

tekil	çoğul	ek
bija	bijat	-t	Kız evlat
bota	botërat		dünya
bursa	bursat		burs
celula	celulat		hücre
dardha	dardhat		armut
dhoma	dhomat		oda
dhurata	dhuratat		hediye
shkolla	shkollat		okul
copa	copat		tane
rruga	rrugët		sokak
nëna	nënat		anne
motra	motrat		kız kardeş
halla	hallat		hala

 

 

*Düzensiz  Çoğullar

 

dorë   –  duar-          duart              el                                     

derë  -    dyer  -        dyert              kapı

grua    -   gra  -            gratë             bayan 

bujk   -   bujq-          bujçit             çiftçi

 

 

 

Një  vajze                    Bir kız                         disa vayza                  Birkaç kız

Një  punëtor              Bir çalışan                  disa punëtorë             Birkaç çalışan(bay)

Një  punëtore             Bir çalışan                  disa punëtore             Birkaç çalışan(bayan)

Një lumë                     Bir nehir                     disa lumemj               Birkaç nehir

Një shkëmb                Bir kaya                      disa shkëmbinj          Birkaç kaya

Një motër                   Bir kız kardeş            disa motra                 Birkaç kız kardeş

Një dere                     Bir kapı                       disa dyer                    Birkaç kapı

Një  vëlla                    Bir erkek kardeş       disa vëllezer              Birkaç erkek kardeş

 

 

 

Libri(Kitap)       Librat(Kitaplar)               Një libër(Bir kitap)        shume libra   - Çok kitaplar    Lapsi(kalem)     lapsat(kalemler)             Një  lapsat(bir kalem)   shume lapsa  - Çok kalem  

Çanta(çanta)     çantat(çantalar)              Një çantë(bir çanta)      shume çanta -  Çok çanta              

Dhoma (oda)    dhomat(odalar)              Një dhomë(bir oda)       shume dhoma- Çok çanta          

 

Çanta është e kuqe.              Çanta kırmızı.

                        Çantat jane të kuqe.             Çantalar kırmızı.